شروع دوستی با کتاب - وبلاگ خلیج اپ

به گزارش وبلاگ خلیج اپ، کتاب؛ همان یار مهربان دوران کودکی ها، این روزها آنقدر مهجور شده که کمتر سراغی از آن گرفته می گردد. به خصوص نوجوان ها که با گذر از مرحله کودکی احساس بزرگی می نمایند و ترجیح می دهند فراغت خود را با تفریح های دیگری پر نمایند.

وبلاگ خلیج اپ ؛ دوچرخه-مژگان مهرابی: مثلا گشت و گذار در فضای مجازی! البته این کار را می توان توجیه کرد. دنیای مجازی آنقدر جذابیت دارد که بتواند آنها را سرگرم کند. اما بعضی دیگر از دخترها یا پسران نوجوان برخلاف گروه اول سعی دارند رابطه خود با یار مهربان را صمیمی تر نمایند. دوستی که بی ریا بد و خوب زندگی را به او نشان داده و قدرت تخیل و تفکرش را قوی می نماید. برگزاری نمایشگاه کتاب برترین فرصت برای آشتی با این یار مهربان است. اگر فکر می کنید فرصتش را دارید که سری به آنجا بزنید، حتی اگر اهل مطالعه هم نیستید تماشا کتاب ها حتما شما را قلقک خواهد داد و برای خرید کتاب وسوسه می شوید. شاید بگویید که اطلاعی درباره انتخاب کتاب و مفید بودن یا نبودنش ندارید. نگران نباشید. دوچرخه این مشکل را برای شما حل نموده است. در این گزارش خانم زهرا محسنی فرد نویسنده و پژوهشگر حوزه کودک و نوجوان با نوجوانان گفتگویی داشته است که قطعا راهنمای خوبی است. اگر می خواهید چم و خم ورود به دنیای کتاب را بدانید، بد نیست این گزارش را مطالعه کنید.

باغ کتاب

قرار گفت و گوی مان با زهرا محسنی فرد پژوهشگر و کارشناس حوزه کودک و نوجوان در باغ کتاب است. باغی زیبا و چشم نواز در دل این شهر بزرگ که هیچ کس برای رفت و آمد به آن ممنوعیتی ندارد. به خصوص بچه ها و نوجوانان؛ که بیشترین مراجعه نمایندگانش هستند. محصولات این باغ با دیگر باغ های شهر فرق می نماید. در اینجا به جای درخت میوه تا چشم کار می نماید کتاب است. جورواجور و از همه رنگ. تنوع شان آنقدر زیاد است که هر انسان بی ذوقی را به وجد می آورد. البته این تنها بخشی از جذابیت باغ کتاب است. در این مکان فرهنگی آنقدر تنوع تفریح وجود دارد که هیچ کس بیکار نمی ماند. محسنی فرد آمدن به این جا را به همه توصیه می نماید به خصوص نوجوانان. می گویدخودش هم هر زمان که از مشغله روزانه خسته می گردد سری به این باغ می زند و با گشت و گذار در فروشگاه های آن با نشاط می گردد.

از بین کتاب های خوش رنگ و روی آنجا یکی شان را برمی دارد و نشان می دهد. تصویر یکی از شخصیت های کارتونی است. چشم نوازی طرح کتاب -به ظاهر- توانایی آن را دارد که نوجوان را جذب خود کند. خودش هم دقیقا به همین موضوع اشاره می نماید و می گوید: نوجوان وقتی وارد نمایشگاه کتاب یا هر مرکز فرهنگی دیگری می گردد برای خرید اول از همه به جلد و تصاویر آن دقت می نماید. هر چه صحفه آرایی و رنگ آن متنوع تر باشد نوجوان بیشتر ترغیب می گردد آن را خریداری کند. بی آنکه بداند کتاب مورد نظرش از کیفیت بالایی برخوردار هست یا خیر. جالب این که می گوید: از آنجا که بچه ها با توجه به علاقه ای که به دنیای نمایش دارند بیشتر جذب کتاب هایی می شوند که فیلم آن را دیده باشند، اما این کتاب ها الزاما همواره با محتوا نیستند و خوراک فکری مناسب نوجوانان را تامین نمی نمایند.

غرفه مشاوره کتاب

صحبت های این نویسنده جوان، تاثیرگذار و راهگشاست: اما این فکریت برای نوجوان پیش می آید که از سویی به مطالعه ترغیب شده و از سوی دیگر به او تذکر داده می گردد که هر کتابی را مطالعه نکند. چند روز دیگر نمایشگاه کتاب افتتاح می گردد پس چطور باید کتاب خوب از ضعیف را تشخیص دهد؟ این سوال که ممکن است دغدغه اغلب نوجوانان باشد را اینگونه پاسخ می دهد: سال گذشته اتفاق خوبی در نمایشگاه کتاب افتاد و آن راه اندازی غرفه ای با عنوانمشاوره کتاب بود که بازتاب خوبی هم داشت. بچه ها همراه والدین خود به این غرفه می آمدند و از کارشناس هایی که در آنجا حضور داشتند یاری می گرفتند. استقبال نوجوانان برای مشاوره خیلی خوب بود. بعضی شان نمی دانستند چه کتابی را باید انتخاب نمایند. مشاوران مستقر در غرفه از روحیات و علاقه مندی هایشان می پرسیدند و بعد هم هدایت شان می کردند که سراغ چه کتاب هایی بروند.

او امیدوار است سال جاری باز هم این غرفه ها در نمایشگاه دایر باشد چرا که به باور او مشاوره می تواند مسیر روشنی را برای مطالعه نوجوان مهیا کند. خانم دکتر محسنی فرد در ادامه به بازتاب خوب غرفه های مشاوره کتاب اشاره می نماید: در غرفه های مشاوره کتاب نمایشگاه، کسانی که با بچه ها صحبت می کردند اشراف کاملی به روحیه نوجوانان و احتیاج فکری آنها داشتند. بچه ها خیلی راحت از علاقمندی های خود صحبت می کردند و مشاوران نیز به آنها کتاب معرفی می کردند. مثلا یکی شان تمایل داشت کتاب ترسناک بخواند. مانع او نمی شدند و کتاب هایی فراخور روحیه اش پیشنهاد می دادند. در حوزه نوجوان کتاب های خوبی منتشر شده است. اما باید توجه داشت احساسات و روحیه نوجوانان با هم فرق می نماید. یکی اهل خواندن کتاب های علمی تخیلی است و دیگری کتاب های رئال دوست دارد. از این رو کسانی که در حوزه نوجوان فعالیت یا سیاست گذاری می نمایند باید به این موضوع توجه داشته باشند که با توجه به سلیقه و علاقمندی نوجوانان کتاب منتشر نمایند.

با اطلاعات کامل کتاب خریداری کنید!

نوجوانی سن حساسی است. پسر یا دختری که تا یکیدو2 سال پیش پدر یا مادرش برای او کتاب تهیه می نموده حالا باید خودش این کار را انجام دهد. تنوع زیاد کتاب ها در نمایشگاه ممکن است او را به اشتباه بیاندازد. از کارشناس عزیزمان پرسیدم : نوجوانان برای انتخاب کتاب چه گزینه هایی را باید مد نظر داشته باشند؟ گفت: توصیه من به همه بچه هایی که قرار است از این به بعد خودشان کتاب مورد علاقه شان را انتخاب نمایند این است که حتما به شناسنامه درج شده در صفحه اول کتاب و نام نویسنده توجه نمایند. هنگام خرید نام نویسنده و کتاب را در فضای مجازی جستجو نمایند. از اطلاعات به دست آمده دستگیرشان می گردد چه باید بنمایند. اینکه نویسنده در حوزه نوجوان چقدر فعالیت داشته و تالیفاتش تا چه مقدار تاثیرگذار است. و اینکه چقدر به روحیه نوجوان و خواسته هایش تمرکز دارد. درباره ناشر آگاهی داشته باشد. آیا ناشر با سابقه هست؟ چه کتاب هایی را چاپ نموده است؟ البته فضای دیگری هم به نام گودریز(goodreads) تعریف شده که نویسنده ها و کتابخوان ها کامنت های خود را در آنجا می گذارند و نوجوان می تواند نظرات آنها را بخواند و تصمیم به تهیه کتاب بگیرد. از آنجا که بیشتر کتاب های حوزه نوجوان خارجی است، خانم محسنی فرد متذکر شد که بچه ها توجه خاصی به مترجم داشته باشند. او می گوید: اگر کتابی ترجمه خوب و نثر ضعیفی داشته باشد می تواند نوجوان را دلزده نموده و ارتباطش را با کتاب قطع کند.

مطالعه؛ مهارت؟ یا عادت؟

طبق آمار به دست آمده، اندازه مطالعه آزاد در بین نوجوانان عدد کمی را نشان می دهد. سهم مطالعه هر دانش آموز 5/5 دقیقه از کل 482 دقیقه اوقات فراغت آن ها در شبانه روز است. این مهم نشان می دهد که بچه ها بخش اعظمی از برنامه روزانه خود را بدون هدف می گذرانند. در حالی که آمارها نشان می دهد زمانی که نوجوان برای بازی در فضای مجازی سپری می نماید 99 دقیقه در روز است. این یک زنگ خطر است و معنی و مفهوم آن نشان می دهد که بچه ها و نوجوانان ما وقت خود را بی هدف و به بطالت سپری می نمایند.

شاید بعضی از والدین به این موضوع کم توجه باشند اما کم نیستند پدر و مادرهایی که نگران این پدیده ناخوشایند هستند. از این رو از کارشناس های حوزه نوجوان سوال می نمایند چطور فرزندمان را کتاب خوان کنیم؟ محسنی فرد در این باره می گوید: مطالعه کردن یک توانمندی است. این توانمندی درخانواده شکل می گیرد. نوجوان ما احتیاج دارد برایش برنامه ریزی گردد. پدر و مادری که اهل مطالعه هستند فرزندشان الگو برداری می نماید. البته بی رغبتی به مطالعه فقط نوجوانان را درگیر ننموده و آحاد مردم با این مشکل روبرو هستند. چرا که اغلب وابستگی زیادی به دنیا تصویر دارند. او خواندن کتاب را به بچه ها گوشزد می نماید و متذکر می گردد که با مطالعه دریچه های زیادی از زندگی به روی شان باز می گردد و فکرشان پویاتر می گردد. این پژوهشگر حوزه نوجوان تاکید داشت اینکه کتابخوانی باید به عنوان یک فعالیت روزمره تعریف شده باشد مهم است. وقتی بچه در خانه یا مدرسه ای رشد می نماید که کتاب عنصر با اهمیتی نباشد نمی توان از او توقع داشت کتابخوان گردد. خانواده ، مدرسه ، جامعه ، رسانه همه این موارد در پیوند نوجوان و کتاب نقش دارد.

جای خالی کانون

جای خالی کانون پرورش فکری در نمایشگاه کتاب سال گذشته، ایراد بزرگی بوده که خانم زهرا محسنی به آن اشاره نمود و از آن گله می نماید: کانون پرورش فکری تنها نهاد تربیتی کودک و نوجوان است که به طور مستقل عمل می نماید. مکانی است برای رشد و شکوفایی بچه ها و نوجوانان. خیلی از افراد برجسته کشورمان موفقیت شان را مدیون حضور در کانون هستند. امتیاز شاخص کانون این است خدمات رسانی شان در منطقه ها محروم کشور و شهرهای بزرگ یکسان است. از این رو بچه ها می توانند توانمندی های خود را به این واسطه پیدا نموده و شکوفا نمایند. کانون بخش غیرقابل انکار تاریخ ایران است. او با اظهار تاسف از این که چرا نسبت به چنین گنجینه ای کم لطفی شده است، می گوید: کانون فرصت هایی برای پرورش خلاقیت نوجوانان ایجاد می نماید که در دیگر مکان های فرهنگی دیده نمی گردد.

مطالعه با ابزار الکترونیکی

نکته دیگری که به نظر محسنی فرد حائز اهمیت است، خواندن کتاب در فضای مجازی است. آن هم به صورت رایگان. او این کار را تایید نمی نماید و می گوید: واکنش مغز ما نسبت به خواندن کتاب فعال است و با این کار قدرت تفکر افزایش پیدا می نماید. تقویت تخیل با خواندن کتاب شکل می گیرد. من معتقدم اگر خواندن کتاب اهمیت نداشت خداوند در دوران های مختلف به وسیله کتاب با بشر ارتباط برقرار نمی کرد. شاید این سوال فکر بعضی از نوجوانان را درگیر کند که خواندن کتاب در فضای مجازی به همان مقدار مکتوب می تواند تاثیرگذار باشد؟ او می گوید: مطالعه به صورت مکتوب قطعا بهتر است اما خوب ممکن است به علت هزینه بالای کتاب بعضی توانایی تهیه آن را نداشته باشند. از این رو به فضای مجازی رو بیاورند. اگر مطالعه کتاب به وسیله اپلیکشن های معتبر با پرداخت هزینه باشد خوب مانعی ندارد. اما تاکید می کنم به صورت غیرقانونی و رایگان کتابی را دانلود نکنید. چرا که این کار به صنعت فراوری کتاب صدمه جبران ناپذیری می زند، بگذاریم چرخه کتاب فعال بماند.