نقد و آنالیز و تحلیل فیلم ما همه با هم هستیم - وبلاگ خلیج اپ

به گزارش وبلاگ خلیج اپ، کارگردان: کمال تبریزی/ تهیه کننده: رضا میرکریمی/ نویسندگان: محمد داوودی، پدرام امیری، حسین امیری دوماری/ بازیگران: محمدرضا گلزار، مهران مدیری، لیلا حاتمی، ویشکا آسایش، جواد عزتی، هانیه توسلی، پژمان جمشیدی، مانی حقیقی، سروش صحت، حسن معجونی، مهران غفوریان، نادر فلاح، سیروس گرجستانی، علی شاد، رضا ناجی، سیاوش چراغی پور، سام نوری، فرزین محدث، بهادر مالکی، یداله شادی، مهدی حسینی نیا، شیرین آقارضاکاشی، بهزاد قدیانلو، اشپیتیم آرفی، لیدا فتح اللهی، شیوا بلوچی، دانیال کاظمی/ مدیر فیلمبرداری: فرشاد محمدی/ تدوین: مژده قاجاریه/ طراح صحنه: کیوان مقدم/ طراح صحنه: کیوان مقدم/ طراح لباس: سارا خالدی/ طراح چهره پردازی: مجید اسکندری/ موسیقی: محمدرضا علیقلی/ جلوه های ویژه رایانه ای: بهنام خاکسار/ محصول 1397/ اکران عمومی از 15 خرداد ماه 1398/ زمان: 95 دقیقه.

خلاصه داستان: مسافران یک هواپیما همگی دوست دارند بمیرند به غیر از یک نفر که …

طنز سیاسی استعماری

پیشتر در خصوص فیلم هایی حرف زده بودیم که تنها نکته ای که می توان در خصوصشان گفت این بود که حرفی برای گفتن دارند. فیلم هایی که مهم نیست چه سر و شکلی دارند. داستانشان چیست. چطور آغاز می شوند و چطور خاتمه می یابند. مهم این است که حرفی برای گفتن داشته باشند. جدیدترین فیلم سینمای ایران که جدای از تمامی معیارهایی که به یک فیلم سینمایی معنا می دهد، حرفی برای گفتن دارد، ما همه با هم هستیم است. از نام فیلم بگیرید تا خط داستانی و خاتمه فیلم، همگی حرف های قلنبه ای هستند که قرار است به وسیله این فیلم به بیننده منتقل شوند: یک تور مسافرتی آدم هایی را پیدا نموده که قصد خودکشی دارند و خلبان و هواپیمایی که مطمئن است سقوط خواهند کرد. یک عده آدم که هیچ کدام را نمی شناسیم و تا خاتمه فیلم هم نخواهیم شناخت، سوار این هواپیما می شوند که قرار است به شکل برنامه ریزی شده ای در خلیج فارس سقوط کند. این وسط کلی پول بیمه وجود دارد که گیر رئیس تور می آید تا تورش را از ورشکستگی نجات دهد.

اما مشکل از جایی آغاز می گردد که یکی از مسافرین به اشتباه سوار این پرواز می گردد و حالا می خواهد هر جور شده مانع از سقوط هواپیما بگردد… آدم هایی که می خواهند به وسیله سقوط هواپیمای ساخت آمریکا خودکشی نمایند، ناامید هستند و تنها آدمی که قصد ندارد به همراه آن ها بمیرد کسی است به نام علی حاجتی (با بازی پژمان جمشیدی) که امیدوار است و امید را به بقیه منتقل می نماید. اما در عین حال دروغگو و ریاکار هم هست و طی این ماجراها به یک شبهه قهرمان تبدیل می گردد. خلبان قبلاً باعث سقوط هواپیمای دیگری شده، خود هواپیما هم مشکل فنی دارد. این وسط یکی پیدا شده که از مردن (یا زجرکش شدن) دیگران منفعتی کسب می نماید. بعد همهٔ این ها قرار است بیفتند توی خلیج فارس. پیغام فیلم آن قدر روشن است که احتیاج نیست شرح بدهیم منظور فیلم چه موقعیت سیاسی یا دقیقاً چه آدم هایی هستند. اما سازندگان فیلم که احساس نموده اند ممکن است متوجهٔ منظور شان نشویم، یک موقعیت اضافه درست نموده اند که در آن، مهران مدیری، از محمدرضا گلزار، بازپرسی می نماید. بله! دقیقاً همین دو نفر با همین نام ها. چون این دو نفر جزء شخصیت هایی که سوار هواپیما شده اند نیستند و به شکل مجزایی به ما یاری می نمایند متوجه محتوای عمیق بشویم. در نتیجه اگر از بیرون به قضیه نگاه کنیم بیشتر شبیه به این است که نویسندگان فیلمنامه برای دکمهٔ خودکشی یک عده با هواپیما، یک کت و شلوار دوخته اند. تهیه نماینده و کارگردان هم مدیری و گلزار را اضافه نموده اند. شاید هم به حرف سرمایه گذار گوش نموده اند. معلوم نیست. مهم هم نیست. حرف فیلم مهم است. اینکه نصف فیلم لحن کمدی دارد و نصف دیگرش یک دفعه لحن جدی و فلسفی به خودش می گیرد که مهم نیست. اینکه عملاً هیچ شخصیت پرداخت شده ای در فیلم وجود ندارد و آدم های فیلم شبیه به عروسک های کوکی دیالوگ های بی ربط می گویند هم مهم نیست. مهم دور هم بودن است. مهم ترکیب قشنگ نام و تصویر بازیگران روی پوستر است. اگر گفتند این چه کمدی است که اصلاً خنده دار نیست، می گوییم مهم پیغام سیاسی فیلم است. اگر گفتند این دیگر چه جور پیغام دادنی است می گوییم فیلم در بستری از کمدی روایت می گردد.

مشکل ما همه با هم هستیم همان مسئله ای است که خانم یایا داشت. یعنی بی ربط بودن لحن و محتوای فیلم به هم. در نتیجه آدرس غلط دادن به بیننده ای که با تصور دیگری وارد سالن می گردد اما چیزی را می بیند که توقعش را نداشته. مثلاً به هوای تماشا لشکری از بازیگران محبوب سینمای ایران و تماشا فیلمی کمدی از کمال تبریزی، دست خانواده اش را می گیرد و به سینما می رود. اما با فیلمی روبرو می گردد که بازیگران در آن مدام از خودکشی حرف می زنند.

یادم هست وقتی که ابراهیم حاتمی کیا ارتفاع پست را ساخته بود، برای خیلی ها مسئلهٔ مهم این بود که چرا اول موتور چپ هواپیما از کار می افتد و معنی این اتفاق چیست؟ حالا هم خیلی ها احساس می نمایند ما همه با هم هستیم را باید به این شیوه دید و تحلیل کرد. شاید هم حق با آنها باشد. مثلاً باید فرض کنیم ما همه با هم هستیم بخش سوم یک سه گانه است که دونده زمین و مارموز را تکمیل می نماید. نام این سه گانه را هم می توان گذاشت عاقل اندر سفیه. در خصوص نگاه از بالا به پایین به جامعه ای که در حال سقوط است و به اتفاقی خارج از حوزهٔ ارادهٔ خودش احتیاج دارد تا تکانی به خودش بدهد.